ماه شعبان یکی از عزیزترین ماه‌های اسلامی و یادآور خاطره‌های بزرگ است که از همه مهمتر، خاطره میلاد مبارک سالار شهیدان کربلا، امام حسین(ع) و میلاد فرخنده حضرت بقیّة‌اللّه مهدی منتظر(ع) است که فضای این ماه را به بوی ولایت عطرآگین ساخته است.

 

ماه مبارک شعبان ماهی که منتسب به عزیزترین بنده و پیامبر الهی است. درباره اهمیت ماه شعبان در فرازی از صلوات شعبانیه آمده است: «وَ هَذَا شَهْرُ نَبِیک سَیدِ رُسُلِک شَعْبَانُ الَّذِی حَفَفْتَهُ مِنْک بِالرَّحْمَةِ وَ الرِّضْوَانِ‌» و این است شعبان ماه رسولت سید پیغمبران که این ماه را به رحمت و رضا و خوشنودیت در پوشیده‌اى»، ماه شعبان ماه پیامبر(ص) است که در آن رحمت و رضوان الهی است.

 

برای این ماه مبارک اعمال مستحبی توصیه شده است. از جمله مهمترین اعمال ماه شعبان که پیامبر(ص)  انجام می‌دادند روزه بود که هم خودشان روزه می‌گرفتند و هم منادی می‌فرستادند که مردم هم همراه ایشان روزه بگیرند.

 

روزه ماه شعبان

 

در این ماه روزه گرفتن بسیار توصیه شده است. از امام صادق علیه‌السلام سؤال شد: یابن رسول اللّه کسی که یک روز از شعبان را روزه بدارد، چه ثوابی دارد؟ فرمود: به خدا سوگند بهشت پاداش آن است، عرض کرد یابن رسول اللّه بهترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: صدقه و استغفار، هرکه در ماه شعبان صدقه دهد حق تعالی آن را رشد و نموّ دهد همان گونه که یکی از شما بچّه شترش را رشد می‌دهد، تا آنکه در قیامت درحالی که به اندازه کوه احد شده باشد به صاحبش بازگردد.

 

در روایتی آمده است پیامبر(ص) هنگامی که هلال ماه شعبان را مشاهده کردند دستور دادند کسی در سراسر مدینه ندا دهد که: «ای مردم! این ماه، ماه من است، خدا رحمت کند کسی که مرا بر ماه من یاری دهد، یعنی آن را روزه بدارد».

 

استغفار ماه شعبان

 

در خصوص استغفار ماه شعبان توصیه شده هر روز ۷۰ مرتبه بگویید: «أسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ» و همچنین «أسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» که از مجموعه روایات نیز استفاده می‌شود، استغفار در این ماه اهمیت زیادی دارد و مورد تاکید و توصیه است و اینطور هم نیست که انسان حتماً گناه و خطایی کرده باشد که استغفار کند، درصورتی‌که پیامبر(ص) هم استغفار می‌کردند.

 

در خصوص فضیلت این ماه همچنین نقل شده است که چون ماه شعبان می‌رسید، حضرت زین‌العابدین(ع) اصحاب خود را جمع می‌کرد و می‌فرمود: ای اصحاب من، می‌دانید این چه ماهی است؟ این ماه شعبان است و حضرت رسول(ص) می‌فرمود: شعبان ماه من است پس در این ماه برای جلب محبّت پیامبر خود و برای تقرّب به سوی پروردگار خویش روزه بدارید، به خدایی که جان علی بن الحسین(ع) به دست قدرت اوست سوگند یاد می‌کنم از پدرم حسین بن علی(ع) شنیدیم که فرمود: از امیر‌المؤمنین علیه‌السّلام شنیدم هرکه شعبان را برای محبت پیامبر و تقرب جستن به سوی خدا روزه دارد، خدا او را دوست بدارد و در روز قیامت به کرامتش نزدیک کند و بهشت را بر او واجب گرداند.

 

آغاز ماه شعبان نویدبخش فرا رسیدن اعیاد شعبانیه و میلاد امام حسین(ع)، میلاد حضرت عباس(ع)، میلاد امام زین‌العابدین(ع) و میلاد منجی عالم بشریت حضرت حجت(عج) است. برای این ماه عزیز که نوید بخش فرارسیدن ماه رمضان نیز هست، اعمال مستحبی توصیه شده است تا انسان را مهیای ورود به ماه مبارک رمضان کند.

 

صدقه دادن

 

صدقه دادن نیز از اعمال توصیه شده ماه شعبان است و در روایت‌ها آمده است صدقه دادن در این ماه موجب می‌شود حق تعالی بدن فرد صدقه دهنده را بر آتش دوزخ حرام کند.

 

ذکر خاص ماه شعبان

 

از دیگر اعمال مشترک تمامی روزهای این ماه گفتن هزار مرتبه ذکر: لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ لا نَعْبُدُ إِلا إِیَّاهُ مُخْلِصِینَ لَهُ الدِّینَ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ است. این ذکر پاداش بسیاری دارد از جمله اینکه در نامه عملش عبادت هزار ساله بنویسند.

 

همچنین توصیه شده است که در هر پنجشنبه این ماه دو رکعت نماز بجا آورید در هر رکعت پس از سوره «حمد» صد مرتبه سور «قل هو اللّه احد» بخوانید و بعد از سلام نماز، صد مرتبه صلوات بفرستید، تا حق تعالی هر حاجتی که در دین و دنیا دارید روا کند و نیز روزه هر پنجشنبه این ماه فضیلت بسیار دارد.

 

روایت شده است که در هر پنجشنبه ماه شعبان آسمان‌ها را زینت می‌کنند پس ملائکه عرض می‌کنند، خدایا! روزه‌داران این روز را بیامرز، و دعای آنان را اجابت فرما.

 

در خبر نبوی است هر که روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بدارد، حق تعالی بیست حاجت از حوائج دنیا و بیست حاجت از حوایج آخرت او را برآورد.

 

در این ماه بسیار صلوات بفرستید. همچنین در هر روز شعبان در وقت زوال [وقت ظهر شرعی] و در شب نیمه آن این صلوات را که از حضرت زین العابدین علیه السّلام روایت شده است بخوانید: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَهِ النُّبُوَّهِ وَ مَوْضِعِ الرِّسَالَهِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلائِکَهِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ أَهْلِ بَیْتِ الْوَحْیِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجَارِیَهِ فِی اللُّجَجِ الْغَامِرَهِ یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَهَا وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا الْمُتَقَدِّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأَخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ وَ اللازِمُ لَهُمْ لاحِقٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْکَهْفِ الْحَصِینِ وَ غِیَاثِ الْمُضْطَرِّ الْمُسْتَکِینِ وَ مَلْجَإِ الْهَارِبِینَ وَ عِصْمَهِ الْمُعْتَصِمِینَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلاهً کَثِیرَهً تَکُونُ لَهُمْ رِضًی وَ لِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أَدَاءً وَ قَضَاءً بِحَوْلٍ مِنْکَ وَ قُوَّهٍ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الْأَبْرَارِ الْأَخْیَارِ الَّذِینَ أَوْجَبْتَ حُقُوقَهُمْ وَ فَرَضْتَ طَاعَتَهُمْ وَ وِلایَتَهُمْ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اعْمُرْ قَلْبِی بِطَاعَتِکَ وَ لا تُخْزِنِی بِمَعْصِیَتِکَ وَ ارْزُقْنِی مُوَاسَاهَ مَنْ قَتَّرْتَ عَلَیْهِ مِنْ رِزْقِکَ،  بِمَا وَسَّعْتَ عَلَیَّ مِنْ فَضْلِکَ وَ نَشَرْتَ عَلَیَّ مِنْ عَدْلِکَ وَ أَحْیَیْتَنِی تَحْتَ ظِلِّکَ وَ هَذَا شَهْرُ نَبِیِّکَ سَیِّدِ رُسُلِکَ شَعْبَانُ الَّذِی حَفَفْتَهُ مِنْکَ بِالرَّحْمَهِ وَ الرِّضْوَانِ الَّذِی کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ [سَلَّمَ ] یَدْأَبُ فِی صِیَامِهِ وَ قِیَامِهِ فِی لَیَالِیهِ وَ أَیَّامِهِ بُخُوعا لَکَ فِی إِکْرَامِهِ وَ إِعْظَامِهِ إِلَی مَحَلِّ حِمَامِهِ اللَّهُمَّ فَأَعِنَّا عَلَی الاسْتِنَانِ بِسُنَّتِهِ فِیهِ وَ نَیْلِ الشَّفَاعَهِ لَدَیْهِ اللَّهُمَّ وَ اجْعَلْهُ لِی شَفِیعا مُشَفَّعا وَ طَرِیقا إِلَیْکَ مَهْیَعا وَ اجْعَلْنِی لَهُ مُتَّبِعا حَتَّی أَلْقَاکَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ عَنِّی رَاضِیا وَ عَنْ ذُنُوبِی غَاضِیا قَدْ أَوْجَبْتَ لِی مِنْکَ الرَّحْمَهَ وَ الرِّضْوَانَ وَ أَنْزَلْتَنِی دَارَ الْقَرَارِ وَ مَحَلَّ الْأَخْیَارِ؛ خدایا! بر محمّد و مخاندان محمد درود فرست، درخت نبوت، و جایگاه رسالت، و محل آمد و شد فرشتگان، و معدن دانش، و خانواده وحی، خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، کشتی روان در اقیانوس‌های عمیق، هرکه به آن توسّل جوید ایمنی یابد و هرکه آن را رها کند غرق شود، پیش افتاده از آنها از دین خارج است و عقب مانده از آنان نابود و همراه آنان ملحق به حق است. خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، پناهگاه محکم، و فریادرس بیچارگان درمانده و پناه گریختگان، و دستاویز استوار برای چنگ اندازان، خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، درودی که برای آنان موجب خشنودی، و برای ما مایه اداکردن و بجا آوردن حق محمّد و خاندان محمّد باشد، به حول و نیرویت ای پروردگار جهانیان. خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست آن پاکان و نیکان و خوبان، که حقوقشان را بر همه واجب کردی، و پیروی و و لایتشان را بر همگان فرض نمودی.

 

خدایا! بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و دلم را با طاعتت آباد کن، و به نافرمانی از خود رسوایم مساز، و همیاری با آن که رزقت را بر او تنگ گرفتی، به مدد آنچه از فضلت بر من وسعت دادی، و از عدلت بر من گستردی، و مرا در سایه رحمتت زنده داشتی روزی من فرما، این است ماه پیامبرت، آن سرور فرستادگان، شعبانی که آن را به رحمت و رضوانت پوشاندی، ماهی که رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش باد) در روزه‌داری و بپاداری عبادت در شب‌ها و روزهایش، تا هنگام مرگ، با تمام توان کوشش می‌کرد، تنها برای فروتنی در برابرت و گرامیداشت ماه شعبان، خدایا! ما را در این ماه به پیروی از روشش، و رسیدن به شفاعتش یاری فرما، خدایا! او را برا من شفیعی با شفاعت پذیرفته، و راهی روشن به سویت قرار ده، و ما را پیرو او گردان، تا آنگاه که تو را در قیامت دیدار کنم، در حالی که از من خشنود باشی، و از گناهانم چشم پوشی، و رحمت و رضوانت را بر من واجب نموده و مرا در بهشت و جایگاه خوبان درآورده باشی.

التماس دعا