در فضیلت تعلیم و معلم همین بس که پیامبر ختمی مرتبت، حضرت رسول اکرم(ص) فرمودند: " آموزش علم به دیگران برای رضای خدا، حسنه است و یادگیری آن عبادت و گفت و گوی علمی، تسبیح و کاربرد دانش، جهاد و [نیز] آموزش دادن آن به کس که نمی داند صدقه و بخشیدن آن به کسی که صلاحیت دارد، سبب قرب الهی است؛ زیرا دانش آموزنده حلال و حرام و روشنگر راه بهشت و همدم[حالت] تنهایی است".

رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی(ره) در دیدار فرهنگیان چنین فرمودند: "پس شغل ماها همه‏ مان، شغل من و شغل شما، هر دو شغلی است که از انبیا به ما رسیده است. اگر ما به این شغل که داریم خیانت کنیم به انبیا خیانت کرده‏ ایم، به خدای تبارک و تعالی خیانت کرده ‏ایم؛ و خیانتمان این است که جوانهایی که پیش ما باید تربیت بشوند، یک تربیت منحرفی بشوند. جوانها را مستقیم بار بیاورید؛ آدم بار بیاورید. اگر علاقه دارید به اینکه کشور شما، دین شما محفوظ بماند، این محفوظیت کلیدش دست شماست. کلید سعادت و شقاوت یک ملت دست فرهنگی است. فرهنگی اگر خوب باشد، مملکت خوب می‏شود؛ معلم اگر خوب باشد، مملکت خوب می‏شود؛ معلم اگر منحرف باشد، مملکت خراب می‏شود. پس شمایید که می‏توانید یک مملکتی را به پیش برانید؛ هم معنویاتش را و هم مادیاتش را. و شمایید که می‏توانید یک مملکتی را خدای نخواسته به عقب برانید؛ هم معنویتش را و هم مادیتش را. پس شغلْ شریف، مسئولیتْ زیاد. این شغل شریفی که الآن به عهدۀ شما آمده است، و ما هم با شما هستیم ـ تبع شما ان‏شاءاللّه‏ ـ این شغل شریف را، این امانتی است که خدا به شما داده. به این امانت خیانت نکنید، و نکنیم ان‏شاءاللّه‏.

با بررسي آيات و روايات و کلمات بزرگان دين ويژگي هائي که مي تواند ارزشمندي و خوبي يک معلم را نمايان سازد، به ترتيب عبارتند از:
1-اخلاص در نيت و عمل: ريشه اساسي اخلاص در نيت و عمل همان تصفيه و تزکيه و پالايش در ون باطن از همه ي آلودگي هاست.
2- تقيد به عمل صالح: امام صادق (ع) مي فرمايد: (کونوا دعاه الناس باعمالکم و لا تکونوا دعاه بالسنتکم)، امام صادق همچنين مي فرمايند: اثر تعليم معلم بدون عمل صالح را به باراني تشبيه مي کند که روي صخره مي ريزد و بر روي آن مي لغزد و تأثيري ندارد.
3-حسن خلق و فروتني: امام صادق (ع) فرموده اند: (رأس العلم التواضع)
4-علو همت و عفت نفس: رسول الله فرموده اند: ( الفقها امناء الرسل)
5-عالم به مقتضيات زمان: فراگیران در هر زماني موافق آن زمان بايد تربيت شوند.
6-توجه به مسوليت معلمي و احساس مسئوليت (احساس بعثت) در همه حالات و زمان ها.
7-ايجاد زمينه براي شکوفائي و رشد تفکر و تعقل و معنويت در متربيان.

منبع:

کتاب مفاتیح الحیاة آیةالله جوادی آملی

پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران

پایگاه اینترنتی مرکز فرهنگ و معارف قرآن